Gotycka fara

Kościół św. Jakuba w Ośnie Lubuskim zalicza się do grona najstarszych i najbardziej okazałych budowli sakralnych województwa lubuskiego. Wybudowany został w latach 1298 - 1380 z cegieł i kamieni granitowych w formie trzynawowej pseudobazyliki. Zakończony jest prezbiterium, masywną wieżą, zakrystią i dwoma kaplicami. Na uwagę zasługuje sklepienie (gwiaździste, sieciowe i kolebkowe), które podtrzymują dwie pary (pełnych i półpełnych ) bogato zdobionych trzonów. Z roku 1400 pochodzi zapis, że do kościoła św. Jakuba w Ośnie należało 41 miejscowości z kościołami. W okresie reformacji, 5.05.1538 r., Ośno wraz z kościołem zostaje przejęte przez protestantów.

Najcenniejszym dziełem jest ołtarz główny. Widoczna jest na nim data 1627, ale określa ona datę wykonania polichromii. Cała konstrukcja drewnianego ołtarza wraz z rzeźbami i snycerką powstała w 1610 roku. Złożony jest z predelli i czteropiętrowej nawy. W predelli znajduje się płaskorzeźba ze sceną Ostatniej Wieczerzy. W nawie znajdują się rzeźby przedstawiające świętych. Na płaskorzeźbach ukazane są dynamiczne kompozycje: Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie, Wniebowzięcie i Sąd Ostateczny. W bocznych nawach stoją rzeźby św. Piotra oraz św. Pawła. Na poziomie drugiej kondygnacji mamy św. Marka i św. Mateusza. W niszach na trzeciej kondygnacji popiersia ewangelistów św. Jana i św. Łukasza. Postać siedzącego Chrystusa trzymającego w uniesionych dłoniach miecz i palmę oglądamy w kompozycji Sądu Ostatecznego.Główną treścią ołtarza jest wyznanie wiary odnoszące się do Syna Bożego - Jezusa Chrystusa.

Wybitnym i jakże cennym zabytkiem kościoła jest chrzcielnica kamienna ufundowana ok. 1600 roku. 

Złożona z podstawy ozdobionej motywami dwóch kobiecych i dwóch lwich głów, pomiędzy którymi na dwóch poziomach rozpięte są motywy owoców. Pola czaszy pokrywają płaskorzeźby Chrystusa, apostołów oraz ewangelistów.

Bardzo cennym przykładem jest także wykonana z całości z drewna ambona z 1619 roku.

Składa się z podstawy, czaszy, baldachimu i drzwiczek. Podstawę jej stanowi figura Mojżesza.

Z XVIII wieku pochodzą trzy kamienne płyty nagrobne, które ustawione są we wnętrzu kaplicy północnej.

Opisane wyżej elementy wyposażenia kościoła są tylko częścią historycznego wystroju. Po wojnie część zbiorów została przeniesiona do Muzeum Narodowego w Poznaniu (kielichy i pateny z XIV, XV, XVII ) . Do Gorzowa Wielkopolskiego  trafił model kościoła św. Gertrudy i tarcza herbowa Królestwa Prus, zaś starodruki do Seminarium Duchownego

Kościół nie został zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej ani następnych wojen jednak na przestrzeni  wieków był przebudowywany i rozbudowywany.

Nie ominęły go pożary (największy w roku 1596). W 1674 ucierpiał od uderzenia pioruna. Na pocz. XVII w. prowadzone były prace remontowe, dzięki którym odbudowano wieżę, sklepienia i ufundowano nowe wyposażenie. W 1823 r. runęły sklepienia nawy głównej i w ich miejsce powstało sklepienie kolebkowe. W latach 70-tych XIX w. przeprowadzono regotyzację, m. in. usunięto barokowe organy, a na ich miejsce wstawiono nowe o neogotyckich formach.

Podczas prowadzenia remontu świątyni w 2013 roku archeolodzy odkryli zabytkowe monety oraz przedmioty codziennego użytku ( Zdjęcia znalezisk  ) pochodzące nawet z XIII wieku. Więcej informacji na stronie.

Na łono kościoła rzymsko - katolickiego wrócił po wojnie, w 1945 roku.

 Czytaj także powiązany wpis :

 Lubuska Droga św. Jakuba

(Fot. Bogusław Sacharczuk, za pisemną zgodą na publikację)