Strzelce Krajeńskie...ślady minionego czasu

Najstarsze ślady bytności człowieka w rejonie Strzelec Krajeńskich, oddalonych niespełna 26 km. od Gorzowa pochodzą już z epoki kamienia łupanego.

Początkowo zamieszkiwały tu plemiona koczownicze trudniące się rolnictwem, potem ludność kultury łużyckiej. Duże znaczenie zarówno strategiczne jak i handlowe przyszłe miasto zyskało dopiero w okresie kształtowania się państwa polskiego. O grodzie wiemy niewiele. Mało jest źródeł historycznych potwierdzających genezę jego powstania, wiele jest białych plam. Wiadomo na pewno, że pierwsza wzmianka o mieście pojawiła się w 1272 roku w "Kronice Wielkopolskiej", gdzie zapisano jego nazwę jako "Strzelci" związaną najprawdopodobniej z faktem zamieszkiwania w nim dużej liczby łuczników. Prawa miejskie gród otrzymuje kilka lat później, w 1286 roku. Wówczas też po raz pierwszy miasto zostaje wymienione pod nazwą niemiecką Friedeberg.

Miasto ograniczono murami miejskimi, zapewniającymi mieszkańcom bezpieczeństwo. W centrum, na rynku krzyżowały się najważniejsze szlaki - drogi handlowe. Mury spełniały także inną bardzo ważną rolę. Były "strażnicą" przestrzegania prawa handlowego.

Wjazdu do miasta broniły dwie bramy miejskie, Brama Gorzowska i Brama Młyńska...

Brama Młyńska, 24 sierpnia 2012 roku, odzyskała swój średniowieczny, obronny charakter. Zamontowano w niej kratownicę KLIK.

W skład murów, wybudowanych w latach 1272-1290 z głazów narzutowych pozostawionych na tym terenie przez lodowiec, wchodziło, prócz bram, 38 baszt. Pierścień grubych na 1 metr i wysokich na 8-9 metrów murów otaczał miasto na długości 1.700 m.  Do końca wieku XVI Strzelce były największym miastem Nowej Marchii ...Z roku na rok rozrastające się zaczęło "dusić" się  w swoich granicach wyznaczonych ściśle przez średniowieczne mury. W 1726 roku rozebrano więc 30 % z nich. Reszta zachowała się do dziś i jest najciekawszym tego typu zabytkiem w Polsce i największym w lubuskim.

Rozwój miasta, pod względem przemysłowym , handlowym i budowlanym przerywa wojna siedmioletnia ( 1756-1763) oraz wojny napoleońskie (1803-1815) , które przynoszą miastu liczne straty. Strzelce Krajeńskie stają się prowincjonalnym miasteczkiem. Trwa systematyczny odpływ ludności.  Dawna świetność przechodzi do historii.  Ponowny jego niewielki rozkwit datuje się na wiek XX. Tu, w przedwojennych Strzelcach Krajeńskich  rozwija się szkolnictwo, działa gimnazjum, szkoła średnia dla dziewcząt, szkoła handlowa, a także Seminarium Nauczycielskie. Jest drukarnia i Muzeum Regionalne. Są zabytki.

W wyniku działań wojennych, w styczniu 1945 roku, Stare Miasto zostaje zniszczone w 80%. Nie tylko w wyniku ostrzałów, ale także poprzez podpalenia i rabunki. Ze skutkami,  które dotknęły miasto uporano się dopiero w latach 60-70 ubiegłego wieku. Centrum zabudowano nowymi, modernistycznymi budynkami, które świetnie współgrają z historią...Na szczególną uwagę zasługuje spalony w 1945 roku, a odbudowany w latach 1971-1973 trzynastowieczny  kościół Mariacki wybudowany w formie bazyliki.

Murowany z cegły (w dolnej części zachowały się granitowe bloki) i masywny, wyznacza drogę do centrum, na rynek...



Wirtualny spacer po współczesnych Strzelcach Krajeńskich KLIK