Opactwo w cieniu bunkrów i most obrotowy

Stary Dworek (niem. Althföchen) to wieś położona niedaleko Gorzowa nad brzegiem Obry, przy drodze lokalnej łączącej Skwierzynę z Zemskiem.

Pierwsza wzmianka o niej pochodzi ze Średniowiecza, jednak rozwój wsi datuje się na rok 1560, kiedy to zyskała ona miano rezydencji opatów bledzewskich Zakonu Cystersów. Wtedy to w lutym 1560 roku opat z klasztoru w Bledzewie, Piotr Kamiński, nadał Stary Dworek, choremu i zniedołężniałemu Piotrowi Ostrorogowowi. Niestety nie wiadomo, czy dwór wtedy już istniał, czy został wybudowany specjalnie dla niego. W dokumentach nie znajdujemy danych na ten temat. W tym samym roku (1560) wybudowano we wsi pierwszy kościół, najpierw drewniany, potem w latach 1768 – 1778 murowany, który po rozebraniu ponownie został wzniesiony w latach 1797 – 1799.

W czasie wojny północnej w Starym Dworku przebywali car Piotr I Wielki (car w dniu 1 sierpnia 1712 roku gościł także w Landsbergu, o tym wydarzeniu więcej TU-KLIK), król Szwecji Karol XII oraz elektor saski, król Polski August II Mocny. Losy wsi związane były ściśle z wydarzeniami historyczno – politycznymi. Prusy w wyniku rozbioru zagarnęły całą Ziemię Bledzewską, a rezydencja przejęta została przez skarb pruski i poddana dzierżawie. Ostatnim dzierżawcą majątku był w latach 1796 – 1803 opat Onufry. Po roku 1836, po kasacie pozostał on w wyłącznym rozporządzeniu rządu Prus. Wtedy to przebudowano i rozbudowano rezydencję : rozebrano bramę wjazdową oraz stajnie i na ich miejscu wzniesiono, istniejące do dziś zabudowania gospodarcze. Od roku 1945 do 1980 w dworku mieściły się biura administracji PGR.

Zaniedbany budynek w 2002 roku został sprzedany, jednak prywatny właściciel nie wykazuje troski o zabytek. Z roku na rok coraz bardziej podupada. Na przeciwko dworu znajduje się kościół św.Józefa, ciekawy zabytek barokowej sztuki sakralnej. Od strony zachodniej zdobią go dwie wieże zwieńczone „ baniastymi” hełmami z latarniami. W środku kościoła znajduje się rokokowy ołtarz główny, obrazy z XVIII wieku, przeniesione tu z zlikwidowanego klasztoru w Bledzewie, a także późnobarokowy krucyfiks i ambona z 1800 roku.

Tuż za wsią, nad Obrą zachowały się ruiny grupy warownej „Ludendorff”. Prócz sześciu bunkrów usytuowanych na szczycie skarpy szczególną uwagę zwraca most zwodzony (Drehbrücke D812).

Jest on elementem fortyfikacji Odcinka Północnego Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Ta przeprawa, to jeden z dwóch mostów fortecznych typu obrotowego na tym terenie (drugi znajduje się w okolicach Kurska). Powstał w latach 1936-1937.

Jego zadaniem, było uniemożliwienie nieprzyjacielowi przeprawy przez kanał Obry na drodze zaopatrzenia i dojazdu do obiektów wojskowych. Posiada napęd ręczny z przekładnią zębatą i linami. Mechanizm trybowy schowano w bunkrze – maszynowni. Tam też przebywała obsługa mostu.

W razie awarii mechanizmu głównego, przęsło obracano o kąt 90 stopni z użyciem klucza osadzonego na osi obrotu przęsła,  a raczej stalowego, kilkudziesięciokilogramowego  pręta z nasadką. W tym trybie pracy potrzebowano siły 4-6 żołnierzy.

Most w Starym Dworku obracany jest okazjonalnie. Ostatnio 2 maja 2011 roku, kiedy to

 w ramach polsko - niemieckiego projektu "Twierdza Lüdendorff – nasza wspólna historia” na moście fortecznym na rzece Obrze spotkali się miłośnicy historii zarówno z Polski jak i z Niemiec, aby uczestniczyć w jego obracaniu.

W obracaniu mostu brała udział między innymi Gorzowska Grupa Rozpoznawczo Szturmowa, która także zaprezentowała krótki pokaz działań wojskowych na moście.

 Chętni mogli spróbować swych sił w obracaniu mostu, wspomnianym wcześniej "kluczem"...

I oczywiście spróbować wojskowej grochówki.

  Zdj. 1-5 Mariusz, Dziękuję za zgodę na publikację