Fragmenty mojego świata...

Fragmenty mojego świata...
stat4u

UWAGA

Źródła fotografii ; archiwum rodzinne, zdjęcia własne oraz zdjęcia użyczone mi przez znajomych; Annę, Kurta Mazura, współtowarzyszy moich eskapad : gorzowskiego fotoreportera Bogusława Sacharczuka (bs) , Mariusza oraz brata Toma; wszystkie publikuję na blogu za ich wiedzą i zgodą i zawsze są przeze mnie podpisane! Korzystam także ze zdjęć umieszczonych w Wikipedii i publikuję je z zachowaniem Licencji.

sobota, 2 kwietnia 2016

Myślibórz; miasteczko o średniowiecznym rodowodzie

Niewielkie miasteczko Myślibórz (woj. zachodniopomorskie) malowniczo położone nad rzeką Myślą i Jeziorem Myśliborskim oraz otoczone lasami wabi nie tylko urokliwym położeniem, ale również pozostawionymi tu przez wieki śladami historii.


źródło zdjęcia - Link

W V wieku p.n.e. przy wschodnim brzegu jeziora założono osadę obronną.  Zamieszkała tu ludność prasłowiańską należąca do kultury łużyckiej. Później osiadła w tym miejscu ludność słowiańska. W wieku X Król Polski Mieszko I włączył te ziemie do państwa polskiego. Wtedy nie było to ani miasto, ani gród, a wciąż jedynie osada rybacka o nazwie Sołtyń (od niej pochodzi późniejsza nazwa miasta - Soldin) , położona na ważnym szlaku handlowym prowadzącym ze Śląska i Wielkopolski ku ujściu Odry. 

Okres Średniowiecza był najważniejszy w dziejach grodu. W 1253 roku ziemie te opanowali książęta pomorscy, później Brandenburczycy, a następnie Zakon Templariuszy, który ok. 1260 roku zbudował tu swój dwór obronny. Dał on początek dzisiejszemu miastu, założonemu przez margrabiów brandenburskich i w 1270 roku otrzymał przywileje miejskie na prawie niemieckim. 

Pod koniec XIII i na początku XIV  nastąpił intensywny rozwój miasta, które w latach 1298 - 1537 było stolicą Nowej Marchii. Bito tu własna monetę, odbywały się sądy i jarmarki, a na terenie Nowej Marchii obowiązywała myśliborska miara i waga. Miasto stało się centrum gospodarczym regionu, ze wspaniałymi, reprezentacyjnymi budowlami. Zostało też ufortyfikowane silnymi murami miejskimi, wzniesionymi z kamienia polnego, z których dziś niestety niewiele zostało ...


W całym pierścieniu murów o długości 1900 metrów znajdowało się 49 czatowni i baszt. Zachowała się jedna. Baszta Prochowa.



Miasto posiadało trzy bramy wjazdowe. Od strony zachodniej znajdowała się brama Młyńska zwana również  Kostrzyńską (obecnie nieistniejąca), od północy zachowana  Brama Pyrzycka i od wschodu Nowogródzka zwana  Bramą Gorzowską, gdyż droga przez bramę prowadzi m.in. na Gorzów Wielkopolski.

Brama zbudowana jest na planie kwadratu,  w całości z cegły i ozdobiona licznymi blendami oraz skarpami wzmacniającymi mury.  Posiada ceramiczny, namiotowy, czterospadowy dach. Obecnie w bramie znajduje się punkt informacji turystycznej PTTK.


Na przestrzeni dziejów miasto było wielokrotnie plądrowane i palone. Po raz pierwszy w 1271 roku, gdy Myślibórz zdobyły wojska Bolesława Pobożnego. W 1433 roku miasto, znajdujące się w rękach Krzyżaków, spalili husyci. W 1473 roku zdobycia i zniszczenia miasta dokonał książę zachodniopomorski Bogusław X. Dwa pożary miały miejsce w XVI wieku. Decyzją władz miasto odbudowano. Niestety, w czasie wojny 30 - letniej (1618 -1648) miasto wielokrotnie splądrowały katolickie wojska cesarskie oraz protestanccy Szwedzi. Dotkliwe szkody przyniosła mu wojna 7 - letnia (1756 - 1763). Na skutek licznych przemarszów wojsk pruskich i rosyjskich dokonało się kolejne zniszczenie miasta. W ramach usuwania zniszczeń wzniesiono w 1771 roku, w Rynku, obecny ratusz.


Kolejną, poza licznymi zarazami, klęską miasto zostało dotknięte w 1785 roku, kiedy to ponownie spłonęło. Po pożarze odbudowano je na dawnym planie.

Wieki przetrwało, choć nie w stanie pierwotnym, kilka budowli. Najważniejszą jest trzynastowieczna Kolegiata św. Jana Chrzciciela  (o niej niebawem).

Interesującym, najmniej przez czas zmienionym, zabytkiem Myśliborza jest Kaplica Św. Ducha z połowy wieku XIV zbudowana na planie prostokąta. Jej dolne partie wykonane są z ciosów kamiennych, górne zaś z cegły. Pierwotne przeznaczenie kaplicy nie jest wyjaśnione. Historycy podają, że albo pełniła funkcję kaplicy margrabiego albo należała do gildii kupieckiej.  W XVI wieku była wykorzystywana jako owczarnia i browar, a w XVIII wieku był w niej magazyn soli. W połowie XIX wieku została przerobiona na remizę strażacką, a pod koniec XIX wnętrze zaadaptowano na cele mieszkalne. Po II wojnie światowej w kaplicy mieścił się magazyn. W 1979 roku przeprowadzono generalny remont budynku i otwarto w nim muzeum regionalne.

Mysliborz kaplica Sw Ducha (1)
Fot. Kapitel, z zachowaniem Licencji


Kolejnym bardzo cennym zabytkiem jest trzynastowieczna ceglana świątynia z szachulcową wieżą z 1738 roku.



Kościół pełnił funkcję świątyni dworskiej przebywającego często w Myśliborzu margrabiego Albrechta III. W kościele pochowani zostali dwaj jego synowie. Doszczętnie zniszczony przez husytów odbudowany został dopiero sto lat później. W latach 1539-1593 kościół pełnił funkcję fary luterańskiej. Zastąpił kolegiatę, którą strawił pożar. Ufundowano wówczas dla kościoła dzwony, ambonę oraz organy . W 1635 roku zawaliły się sklepienia trzech wschodnich przęseł kościoła. Nigdy ich nie odbudowywano. W zamian skrócono kościół o ok. 20 m - do długości 42 m.  W roku 1717 zawaliła się wieża niszcząc sklepienia zachodnich przęseł świątyni. Odbudowę przeprowadzono w latach 1734-1738, przy czym sklepienia zastąpiono stropami. W XIX wieku funkcje sakralne pełniły tylko 4 przęsła nawy. Pozostała część wykorzystywana była jako koszary i spichlerz. W latach 1927-1928 przeprowadzono generalny remont budynku przystosowując go do pełnienia funkcji domu ludowego. W drugiej połowie lat czterdziestych XX wieku następowała częsta zmiana sposobu wykorzystania budynku. Mieścił się tu m.in. radziecki szpital polowy, a następnie polski szpital cywilny, Dom Społeczno-Oświatowy, Liceum Pedagogiczne, bursa żeńska Liceum Pedagogicznego , Powiatowa Biblioteka Publiczna, sala muzyczna Liceum Pedagogicznego. Od 1955 w budynku miał swoją siedzibę Powiatowy Dom Kultury, przekształcony w 1975  w Myśliborski Ośrodek Kultury.

Równie ciekawym zabytkiem Myśliborza jest Kaplica św. Gertrudy z drugiej połowy XV wieku.


Zbudowana jest z cegły na kamiennym cokole, a jej ściany wzmocnio przyporami. Początkowo kaplica należała do szpitala św. Gertrudy. Wewnątrz znajdował się ołtarz zawierający figurę św. Gertrudy.  Cała kaplica przeszła gruntowny remont w latach 1912-1913. W czasie II wojny światowej lub wkrótce po niej zaginęło wyposażenie kaplicy. Obecnie w kaplicy mieści się Ośrodek Edukacji Plastycznej.

W 1933 roku  wystawiono w niej trumny ze szczątkami dwóch litewskich pilotów, uczestników przelotu Nowy Jork – Kowno. Piloci Steponas Darius i Stasys Girėnas zginęli w katastrofie samolotowej pod Pszczelnikiem. Wydarzenia te upamiętnia współczesny pomnik z 2008 roku znajdujący się przed kaplicą. Przepołowiony gigantyczny kamień jest wydrążony i w środku wypolerowany.  Przywodzi na myśl kulę ziemską i dwa odległe kontynenty. W jednej z jego części, w głębi zaznaczono Nowy Jork, a w drugiej Kowno.



Niespokojny w dziejach miasta wiek XVII i XVIII przyczynił się do osłabienia rozwoju gospodarczego. Poprawę przyniosło  uruchomienie połączeń kolejowych z Kostrzynem i Stargardem (1882), Barlinkiem (1883) i Gorzowem (1912). Obecnie do Myśliborza nie kursuje żaden pociąg. Nie ma szyn, a dworzec kolejowy ulega zniszczeniu...



W wyniku działań zbrojnych w końcowym okresie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w ok. 40%.

2 lutego 1945 roku do miasta weszły wojska sowieckie.  23 maja 1945 roku miasto przekazane zostało administracji polskiej. 

Przed ratuszem umiejscowiono pamiątkowy głaz poświęcony "Pionierom Ziemi Myśliborskiej w 50. rocznicę powrotu miasta do Macierzy"



Dziś Myślibórz nie jest już centrum gospodarczym, nie ma tu przemysłu. Nieskażone powietrze, mnogość lasów i zieleni dało asumpt do rozwoju turystyki. Powstała szeroka baza noclegowa; hotele, ośrodki sportowe, gospodarstwa agroturystyczne i kwatery prywatne.

Wspomniane Jezioro Myśliborskie o powierzchni 614 ha, stwarza bardzo korzystne warunki do żeglowania i uprawiania innych sportów wodnych, a także do zażywania kąpieli.  W samym Myśliborzu znajdują się dwie plaże.


Malownicza rzeka Myśla zmierzająca wprost do Odry, przepływająca przez Jezioro Myśliborskie stanowi wartościowy szlak kajakowy.

Mysla i Jezioro Mysliborskie
Fot. Kapitel, z zachowaniem Licencji

Rzeka, o długości prawie 100 km.,z której 8 km.  przecina Myślibórz, w dużej części zachowała swój pierwotny bieg. Dzięki czemu koryto  meandruje, tworząc liczne zakola, rozlewiska i stawy przyrzeczne.  Powalone drzewa i dzika przyroda wzmacniają jej malowniczość. W górnym biegu przepływa przez obszar chronionego krajobrazu pod nazwą Pojezierze Myśliborsko-Barlineckie, w środkowym biegu przez obszar chronionego krajobrazu zwanego Wysoczyzna Gorzowska, a dolny bieg i ujście znajdują się na terenie Parku Krajobrazowego Ujście Warty




W pobliżu : Pomnik w Pszczelniku upamiętniający litewskich pilotów, którzy nie dolecieli z Nowego Jorku do Kowna

42 komentarze:

  1. Likwidacja infrastruktury kolejowej to nie tylko likwidacją połączeń kolejowych to zupełnie coś innego niż fizyczna likwidacja torów. Szkoda owych połączeń i tego wszystkiego co kolej niosła dobrego miastu. Dobrze, że chociaż wypiękniał ( ostatnio byłem w nim w 2011) i że dobrze trzyma się turystycznie.
    Pozdr.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Likwidacja linii kolejowej to był strzał w kolano! W pewnym sensie na ratunek "przyszła" S3...

      Usuń
    2. Nie ma najmniejszych szans na reaktywację linii kolejowej na tej trasie. Na jednym z forów ktoś rzucił pomysł aby wzorem Skwierzyny utworzyć szlak rowerowy. Gorzów - Myślibórz np.Ja jestem za! Tym bardziej, że tereny starej linii kolejowej są niezwykle malownicze.

      Usuń
    3. Ed, RE:
      S3 skomunikowała Myślibórz, świetnie zresztą, czas przejazdu się znacznie skrócił lecz stawiając na turystykę, a Myślibórz stawia, powinno się pomyśleć o szlaku rowerowym.

      Usuń
  2. Wow, rzadko które miasto może poszczycić się taką imponującą historią! Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  3. Dwadzieścia lat temu często jeździłam do babci i dziadka do Myśliborza. Kilka miejsc poznałam na tych zdjęciach. Są zmienione, tj. odnowione i świetnie, bo Myślibórz zyskał :)
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Zastrzeliłaś mnie -;) Nie przypuszczałem, że Myślibórz, który znam tylko zza okien autobusu relacji Szczecin-Gorzów ma tak imponujące zabytki. Historię miasta - okazuje się - tylko troszeńkę znałem. Na marginesie. Pamiętam, jechałem autobusem po raz pierwszy do Gorzowa to ta brama wywarła na mnie niesamowite wrażenie!
    Pozdrawiam -:)

    OdpowiedzUsuń
  5. Wstyd się przyznać, ale nie byłam...
    Uroczo się prezentuje a poza tym bogato historycznie i zabytkowo.
    Zapisuję w organizerze pod hasłem "zobaczyć" I to nie żart! :)

    OdpowiedzUsuń
  6. To cud, że pomimo burzliwych dziejów i historycznych przewalanek przetrwało tyle wspaniałych zabytków! Rzeka cudna, jezioro - widać czyste i na pierwszym zdjęciu z lotu ptaka widać doskonale jak malowniczo Myślibórz jest położony. Trochę daleko ode mnie ale kto wie...
    Pozdrawiam :))))

    OdpowiedzUsuń
  7. Nie dosyć, że Myślibórz jest malowniczo połozony to ma jeszcze bardzo ciekawą historię.
    Świetna relacja i bardzo piękne zdjęcia.
    Pozdrawiam:)

    OdpowiedzUsuń
  8. Myślibórz to naprawdę piękne a mnie bliskie miasto, spędziłem tam spory kawałek wspaniałego dzieciństwa i lubię tam gdy jest mi pod drodze zajechać.

    OdpowiedzUsuń
  9. Najbardziej spodobała mi się Kaplica Św. Ducha, bo... ma oczy! :)

    OdpowiedzUsuń
  10. Określenie "wróciło do Macierzy" albo "Macierz wróciła do nich" tutaj jest prawdą...(bo nie wszędzie jest)
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Właśnie,że ten obelisk i napis,że powrót ziem do macierzy to największa bzdura i fałsz jaki kiedykolwiek czytałem.To miasto od zawsze było w rękach niemieckich.Od niedawna jest Myśliborzem.

      Usuń
  11. Urocza okolica. Zabytki z kamienia. To lubię !

    OdpowiedzUsuń
  12. Podpowiedziałaś, co zobaczyć i jak spokojnie i aktywnie spędzić czas. Moje dzieciaki lubią podróże i zabytki ale pod warunkiem, że podróż wcześniej ich nie zamęczy:) Do Myśliborza z GW jest blisko więc znużenie jazdą im nie grozi. Na pewno pojedziemy na zwiedzanko we wakacje.
    Pozdrawiamy :)

    OdpowiedzUsuń
  13. Cieszy oko : malowniczym położeniem i odrestaurowanymi zabytkami :)

    OdpowiedzUsuń
  14. Ciekawy, promujący miasto i okolicę wpis. Miasto o ciekawej historii. Liczne wojny nie pozostawiły miastu wielu atrakcyjnych zabytków, ale te co są wyglądają na zadbane. Piękna okolica to obecnie magnes przyciągający turystów. Kiedyś miałem w planie jechać przez Myślibórz na rowerze, ale musiałem wycieczkę przerwać w Międzyrzeczu. Może jeszcze kiedyś tam zawitam. Ładny wpis i zdjęcia.
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  15. Bezsprzeczną zaletą Myśliborza jest otoczenie i położenie - bezpośrednio nad jeziorem. Z roku na rok - widać to wyraźnie na zdjęciach - robi się w miasteczku ładniej. Świetnie! Ja pamiętam je z całkiem innej, mocno zaniedbanej strony.

    OdpowiedzUsuń
  16. Zabytkami, położeniem i historią mógłby podzielić się z moim :)
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  17. Fajne miasto, warte zobaczenia. Pięknie usytuowane. Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  18. Kilka razy byłam nad Jeziorem Myśliborskim ( na regatach) i oczywiście w miasteczku. Klimatyczne, małe miasteczko, ze "zbitą" architekturą, w którym mogłabym bez wahania zamieszkać. Niestety muszę mieszkać w ...Wałczu.
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  19. Interesujące-choć w szczegółach również mało szczęśliwe- dzieje zapisały się na karcie tego jakże malowniczego miasta.
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  20. Witaj Meg.
    Nie znam tego miasteczka, a jak widzę warto go zwiedzić:))
    Miasteczko małe ale z bardzo bogatą historią.
    Pozdrawiam serdecznie:))

    OdpowiedzUsuń
  21. Dziękuję za kolejna lekcje historii miasta i powinnam znowu się tam kiedyś wybrać. Pozdrawiam Małgosiu :)

    OdpowiedzUsuń
  22. Zachodniopomorski Myślibórz - ech, to odbyłam z Tobą i dzięki Tobie wycieczkę w przeszłość. Osobistą przeszłość także, która przywróciła, na moment ulotny świat z czasów kiedy byłam małą dziewczynką i jeździłam tam do cioci...
    Kojarzę wszystkie miejsca ze zdjęć. Tylko te miejsca są dziś o wiele, wiele ładniejsze. Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  23. Małe wybudowane w średniowieczu miasteczka mają swój urok, niepowtarzalny!
    Cóż straciło na ważności gospodarczej i handlowej lecz zyskało turystycznie. Coś za coś :)
    Do miłego :)

    OdpowiedzUsuń
  24. Uwielbiam nasze zachodnie miasteczka! Można swobodnie je podziwiać. Nikt nie zasłania obiektu, który się podziwia albo fotografuje. Nie stoi się w kolejkach, nie przeciska się człowiek, pełny luzik :) Jedyne co mnie czasem dołuje to to, że kościoły są zamknięte. :((
    Myślibórz jest miasteczkiem niezwykle tętniącym nie tylko historią ale życiem. :))

    OdpowiedzUsuń
  25. Tak - Myślibórz to miasto do zwiedzania i wypoczywania. Jezioro, rzeka, lasy oraz zabytki. Jest wprost idealnym miejscem na jednodniową wycieczkę i na cały urlop. Pozdrawiam!

    OdpowiedzUsuń
  26. Kolejne doskonałe miejsce na czynny odpoczynek i zwiedzanie , szkoda, że tak daleko...
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  27. To ciekawe miasteczko. Jest w pięknym przyrodniczo miejscu, ponadto ma starą i bardzo ciekawą historię. Dziękuję za ciekawy post o nim. Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  28. Cudownie położone miasto. Pierwsze zdjęcie petarda.
    Miejsce z klimatem i ciekawą historią.
    Pozdrawiam serdecznie:)

    OdpowiedzUsuń
  29. W moim regionie miast lokowanych w wieku XIII nie ma ani jednego :( Podziwiam - że tyle jest ich zachodzie Polski (i na Pomorzu). Naprawdę można poczuć się jak w Średniowieczu chodząc wąskimi uliczkami i patrząc na stare budowle i mury obronne z kamienia.
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  30. Nawet nie myślałam, że Myślibórz jest taki ładny i bogaty w ciekawe i historyczne zabytki. I w dodatku przepięknie położony.

    OdpowiedzUsuń
  31. Gnając na Szczecin widziałem skręt na Myślibórz. Gdybym wiedział, że są w nim takie "cacka" zajechałbym. Następnym razem ...

    OdpowiedzUsuń
  32. Troszkę za daleko ode mnie.
    Może kiedyś wybiorę się do Myśliborza.
    Pozdrawiam:)

    OdpowiedzUsuń
  33. ༼❀ه° ·.
    Uma cidade com muita história para contar.
    Fotografias maravilhosas.

    Bom fim de semana com tudo de bom!!!
    Beijinhos

    ╰✿‿⎠

    OdpowiedzUsuń
  34. Prawdziwa podróż w czasie. Wspaniałe z ponad 700 letnią historią miasto!
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  35. Moje miasto! Pięknie wypada w rzeczywistości i pięknie na zdjęciach.
    -:)

    OdpowiedzUsuń
  36. Wybiorę się w tym tygodniu tam. Choć z reguły muzea niestety nie działają w weekendy to pewnie będzie zamknięte. Czy może jednak?

    OdpowiedzUsuń